Każdy miłośnik czytania klasyki nie raz spotkał się z charakterystyką postaci, której jedną z cech były widoczne objawy podagry. Opisy postaci, starszych wiekiem skupiały się właśnie na tym elemencie, by podkreślić wiek, trudy starości a często wskazać na trudne warunki życia. Chociaż podagra, zwana też chorobą bogaczy, przynajmniej w powieściach najczęściej dotyczyła właśnie klasy uprzywilejowanej.
Podagra, czyli dna moczanowa to choroba znana od zarania ludzkości i mimo, że medycyna w miarę dokładnie potrafi już zdefiniować procesy zachodzące w organizmie, to do tej pory nie znalazła na nią skutecznego lekarstwa.
Dna moczanowa, co to jest?
Dna moczanowa to choroba przewlekła i nieuleczalna, charakteryzująca się gwałtownym oraz bolesnym zapaleniem stawów. Wywołuje ją podwyższony poziom kwasu moczowego, który nie mając innej drogi odkłada się a potem krystalizuje w postaci kryształków moczanu sodu w stawach, ścięgnach i otaczających je tkankach. Najczęściej skaza obejmuje staw śródstopno-paliczkowy, pojawia się w postaci guzków dnawych i kamieni nerkowych. U źródeł dny moczanowej leżą zaburzenia przemiany materii, która nie daje sobie rady z nadmiarem kwasu moczowego. Gdy choroba przyjmuje postać zaawansowaną może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia układu ruchu i w konsekwencji do niesprawności fizycznej. Najczęściej ofiarami dny moczanowej są mężczyźni w starszym wieku, chociaż nie wyłącznie.
Dna moczanowa najczęściej występuje razem z innymi chorobami cywilizacyjnymi:
- nadciśnieniem tętniczym
- chorobą wieńcową
- otyłością
- cukrzycą
Proces odkładania się kryształków moczanu sodu jest skutkiem podwyższenia stężenia kwasu moczowego, hiperurykemii. Organizm z jakiegoś powodu nadprodukuje kwas moczowy lub w innych przypadkach nie daje sobie rady z jego wydalaniem. Samo odkładanie się kryształków nie stanowi jeszcze o chorobie, zaledwie co piąta osoba dotknięta tą przypadłością w przyszłości zachoruje na dnę moczanową. Jak dotąd medycyna nie zdefiniowała bezpośredniej przyczyny rozwoju choroby u osób z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego. Określiła jedynie, często intuicyjnie, warunki sprzyjające dla jej rozwoju.
Dna moczanowa, kto może zachorować?
Wiadomo już jakie warunki sprzyjają zachorowaniu na dnę moczanową i kto powinien szczególnie uważnie przyjrzeć się swojej diecie. Czynnikami sprzyjającymi chorobie są:
- zależności genetyczne sprzyjające zaburzeniom metabolizmu kwasu moczowego
- płeć, mężczyźni chorują 7 razy częściej niż kobiety
- wiek, na dnę moczanową rzadko chorują osoby poniżej 30. roku życia, w przypadku kobiet choroba występuje prawie zawsze po menopauzie
- dieta, spożywanie produktów obfitujących w puryny, z których tworzy się kwas moczowy: m.in. mięso, podroby, owoce morza
- nadużywanie alkoholu, a zwłaszcza piwa oraz mocnych alkoholi, wino nie zwiększa ryzyka wystąpienia dny moczanowej
- nadwaga, otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz choroba niedokrwienna, cukrzyca czy zaburzenia lipidowe, czyli wszelkie choroby cywilizacyjne, które najczęściej występują razem tworząc tzw. zespół metaboliczny
- długotrwałe stosowanie leków, niektóre z nich podwyższają stężenie kwasu moczowego: aspiryna, leki moczopędne
- uraz lub operacja
- odwodnienie
- zakażenie
- ciężkie choroby
Dna moczanowa – dieta
Dnie moczanowej można świadomie zapobiegać. Laboratoryjne badania krwi i moczu wykażą podwyższony stan kwasu moczowego, popularnie używa się wówczas określenia zakwaszenie organizmu. Stykając się z takim opisem swoich badań, należy przeanalizować swój dzienny jadłospis. Podczas wizyty u lekarza pacjent otrzymuje ulotkę z informacją, że powinien zrezygnować z jedzenia szpinaku i śliwek. Ale ileż by trzeba było zjeść tych produktów, by doprowadzić do takiego stanu swój organizm. W żaden sposób nie wyczerpują one rozwiązania problemu.
Celem zmiany diety jest zmniejszenie stężenia kwasu moczowego. Można to osiągnąć poprzez :
- ograniczenie w diecie: piwa, napojów alkoholowych z wyjątkiem wina, mięsa, podrobów, przetworów mięsnych, bulionów, galarety, owoców morza, sardynek, śledzi, dorsza, łososia, makreli, pstrąga, indyka, napojów słodzonych, soków owocowych, dużych ilości owoców, miodu
- produktami obojętnymi dla diety są: produkty zbożowe, produkty mleczne wysokotłuszczowe, jajka, warzywa, herbata, wino
- produktami zalecanymi są: mleko odtłuszczone, niskotłuszczowe produkty mleczne, kawa
Składnikiem bezpośrednio wpływającym na powstawanie kwasu moczowego są puryny znajdujące się w białkach. Czyli dieta osób chorych na dnę moczanową musi być niskopurynowa. Chory na dnę moczanową może zjeść w ciągu dnia tak dobrane produkty, aby kwas moczowy po uwolnieniu się z nich nie przekroczył 500 mg, a podczas ataku podagry nawet 120 mg.
Na wzrost stężenia kwasu moczowego największy wpływ mają:
- podroby
- owoce morza
- czerwone mięso
- tłuste ryby
- intensywne wywary mięsne
To nie jedyne produkty spożywcze zawierające puryny, jednak to puryna z nich pochodząca stanowi o stężeniu kwasu moczowego. Z badań nad tą chorobą wynika, że puryny znajdujące się choćby w roślinach strączkowych czy w szpinaku nie wpływają bezpośrednio na poziom kwasu moczowego. Puryny, które znajdują się w warzywach oraz roślinach strączkowych wiązane są przez błonnik i wydalane na zewnątrz organizmu.
Więcej o dnie moczanowej
Kliknij i sprawdź ceny!
Produkty, które przyspieszają wydalanie kwasu moczowego z organizmu zapobiegając jego krystalizacji to:
- mleko chude
- jogurt
- kefir
- twaróg
- maślanka
Wiele produktów spożywczych codziennej diety może złagodzić objawy dny moczanowej, są to:
- produkty bogate w błonnik: kasze, płatki, pieczywo razowe, makaron, warzywa, owoce
- produkty zawierające witaminę C: pietruszka zielona, papryka, brokuły, brukselka, pomarańcze, kiwi
- produkty zawierające foliany: soczewica, ciecierzyca, szpinak, fasola, buraki, avocado, brukselka