Bezsenność jest bardzo popularną przypadłością. Czym jest ona z naukowego punktu widzenia? Otóż bezsenność okazuje się być zaburzeniem prawidłowego rytmu, głębokości oraz czasu trwania snu i czuwania. Niestety, ale kiedy sen nie wygląda tak jak powinien, nasz organizm nie jest w stanie należycie odpocząć przed kolejnym dniem. Powodów bezsenności może być naprawdę wiele; zaczynając na chronicznym zmęczeniu, a kończąc na zaburzeniach psychicznych. Niniejszy artykuł ma na celu przeanalizować wszystkie najważniejsze szczegóły związane z tą nieprzyjemną dolegliwością.
Dlaczego sen jest ważny?
Kiedy zapada zmierzch u człowieka naturalnie uruchamiają się procesy odpowiedzialne za zasypianie. W miarę zbliżania się nocy temperatura ciała oraz ciśnienie krwi spadają, co umożliwia nam odpoczynek. Większość ludzi zasypia między godziną 22 a 24, co z resztą jest najzdrowszym rozwiązaniem, niemniej jednak wielu czyni odstępstwa od tej reguły.
Oczywiście istnieją osoby, którym lepiej myśli się i funkcjonuje późnymi godzinami. Gdzie jednak znajduje się granica pomiędzy bezsennością jako chorobą, a bezsennością jako osobistym upodobaniem? Jeśli kładziesz się do łóżka i godzinami nie możesz zasnąć lub jeśli budzisz się w środku nocy i nie możesz wrócić do snu aż po poranek, to wiedz, że problem jest naprawdę poważny.
Sen zdrowego człowieka
Cały, kilkugodzinny proces ludzkiego snu składa się z wielu etapów. Niemniej jednak chcielibyśmy wspomnieć w tym miejscu o dwóch powtarzających się fazach, które mają dla nas kluczowe znaczenie. Oto i one:
- NREM – tak zwany sen bez szybkich ruchów gałek ocznych. Faza ta składa się także z części wolnofalowej, gdyż w tej części snu według zapisu EEG pojawiają się wolne fale w czynności bioelektrycznej mózgu,
- REM – jest to sen o szybkich ruchach gałek ocznych. Właśnie w tej fazie występują marzenia senne. Podczas REM ma także miejsce całkowite rozluźnienie mięśni, dlatego też człowiek, który ją przechodzi nie może się poruszać (nawet wtedy, kiedy śni o poruszaniu się).
Cykl następowania po sobie faz rem zaczyna się zaraz po zaśnięciu i trwa przez cały okres snu. Każda kolejna faza REM jest dłuższa.
Rodzaje bezsenności
Generalnie rzecz ujmując wyróżnia się dwa rodzaje bezsenności. Dzieli się je według poniższego schematu:
- bezsenność zewnątrzpochodna – powodują ją elementy powiązane z tak zwaną higieną snu, czyli elementy zewnętrzne. Można zaliczyć do nich niewygodne łóżko, nieodpowiednią temperatura, hałasy pochodzące z domu lub z zewnątrz itp. Aby poradzić sobie z tego rodzaju bezsennością na dobrą sprawę wystarczy zmienić warunki snu. Warto przeanalizować wszystkie elementy, które mogą mieć wpływ na Twoją potencjalną bezsenność.
- bezsenność wewnątrzpochodna – ten rodzaj bezsenności jest uważany za następstwo głównie chorób psychicznych oraz emocjonalnych, takich jak nerwice oraz depresje. Oczywiście bezsenność wewnątrzpochodną mogą powodować także inne dolegliwości, na przykład przewlekłe bóle, choroby tarczycy, choroby reumatyczne, cukrzyca bezdech senny, itp.) Warto wspomnieć w tym miejscu, że czasem nawet sam strach przed bezsennością może powodować bezsenność. Jak to możliwe? Osoba cierpiąca na chroniczny brak snu kładąc się do łóżka prawdopodobnie jest nastawiona na to, że nie uda jej się zasnąć. Nawet samo w sobie tego rodzaju nastawienie może stać się główną przyczyną powodującą bezsenność.
W zależności od rodzaju bezsenności oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta specjalista dostosuje odpowiednią kurację, która ma na celu przywrócenie organizmowi zdolności prawidłowej regeneracji nocą.
Leczenie bezsenności
Jako że potencjalnych przyczyn bezsenności może być setki, ciężko jest wskazać jednoznacznie na jakiś sposób leczenia. Niemniej jednak można spróbować nieco uogólnić całą sprawę. Leczenie bezsenności dzieli się na farmakologiczne oraz niefarmakologiczne. Skąd ten podział?
W przypadku pojedynczych, przygodnych problemów ze snem stosuje się leczenie farmakologiczne. Dlaczego zdaje to egzamin tylko w tym wypadku? Otóż jeśli problem ze snem jest sporadyczny, a tym samym jeszcze nie zakorzeniony w psychice, efekty może przynieść na przykład podawanie melatoniny lub innych środków, które likwidują delikatną bezsenność. Niemniej jednak, jeśli problemy ze zdrowym spaniem są przewlekłe i regularne, sprawa prawdopodobnie jest dużo bardziej skomplikowana. W takim przypadku leczenie farmakologiczne stosuje się tylko i wyłącznie w ramach kuracji pomocniczej. Zdecydowanie lepsze rezultaty daje wówczas psychoterapia, psychoedukacja, terapia behawioralno-poznawcza oraz tym podobne.
Oczywiście nie można zapomnieć o prozaicznych czynnikach, które mogą powodować bezsenność. Możemy zaliczyć do nich wspominaną już wcześniej niewłaściwą higienę snu. Wówczas, aby poradzić sobie z bezsennością nie potrzeba wcale podejmować leczenia; wystarczy popracować nad warunkami w naszej sypialni.
Nigdy nie bagatelizuj bezsenności!
Bezsenność absolutnie nie jest wyimaginowanym lub urojonym problemem. Świadczyć o tym może chociażby fakt, iż WHO (World Health Organisation) uznało bezsenność za chorobę. Jeśli więc Ty lub ktoś z Twoich bliskich zacznie miewać problemy ze snem, nie wstydź się udać do specjalisty i zapytać o pomoc. Pamiętaj, że reagując natychmiast zwiększasz prawdopodobieństwo wyleczenia. Życzymy powodzenia!