Dexaven jest lekiem przeznaczonym do stosowania ogólnego, należy do preparatów steroidowych, ponieważ zawiera w składzie glikokortykosteroid. Substancją czynną środka jest deksametazon o bardzo silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwalergicznym i immunosupresyjnym. Substancja ta powoduje likwidację lub znaczne zmniejszenie objawów wielu chorób nie wpływając jednak na usunięcie ich przyczyny.
Istota działania substancji czynnej opiera się na hamowaniu lub pobudzaniu ekspresji genów. W jej działaniu pośredniczą specyficzne receptory znajdujące się w cytoplazmie komórek docelowych. Receptory te po związaniu się ze steroidem wpływają na ekspresję poszczególnych genów regulując ją. Efektem tego jest osłabienie odpowiedzi zapalnej i immunologicznej ze strony organizmu.
Warto pamiętać, że stosowanie leku wpływa na hamowanie wytwarzania hormonów sterydowych przez korę nadnerczy.
Po podaniu dożylnym maksymalne stężenie leku osiąga się po upływie około 10-30 minut, z kolei po podaniu domięśniowym po około godzinie. Maksymalne stężenie leku w płynie mózgowo-rdzeniowym występuje po około 4 godzinach (po podaniu dożylnym).
Lek jest metabolizowany przede wszystkim w wątrobie, a następnie wydalany wraz z żółcią. Przenika przez łożysko do płodu oraz do mleka matki.
Dexaven jest dostępny w postaci iniekcji dożylnych i domięśniowych, a także tabletek, aerozolu do rozpylania na skórę, zawiesiny doocznej oraz bywa jednym ze składników wszelkich maści.
Wskazania
Lek dodatkowo ma silne działanie przeciwobrzękowe, dlatego jest stosowany w przypadku obrzęków mózgu pochodzenia naczynioruchowego, w procesie leczenia nowotworów mózgu oraz po urazach głowy i zabiegach neurochirurgicznych.
Inne wskazania do stosowania preparatu:
- ostre odczyny alergiczne
- przełomy w chorobie Addisona
- po częściowym usunięciu tarczycy
- obrzęk krtani bądź strun głosowych
- stany wstrząsowe – anafilaktyczne, pourazowe, pooperacyjne lub kardiogenne
- stany astmatyczne
- dychawica oskrzelowa w przebiegu zakażenia
- przewlekły nieżyt oskrzeli
- choroba posurowicza
- zachłystowe zapalenie płuc
Przeciwwskazania
W przypadku ciężkich, zagrażających życiu stanów nie istnieją przeciwwskazania do zastosowania preparatu. Zwłaszcza jeśli przewidywany przez lekarza czas kuracji mieści się w granicach 24-36 godzin.
W innych przypadkach mogą wystąpić przeciwwskazania, nawet jeśli istnieją jednocześnie wskazania do zastosowania leku. Do takich przeciwwskazań należą:
- uczulenie bądź nadwrażliwość na substancję czynną lub którykolwiek składnik leku
- nadwrażliwość na którykolwiek kortykosteroid
- grzybice układowe
- osteoporoza
- choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy
- choroby wirusowe
- ostra niewydolność nerek
Dexavenu nie należy stosować domięśniowo u pacjentów z samoistną plamicą małopłytkową. Nie stosować u kobiet w ciąży oraz w okresie karmienia piersią.
Nie wykazano wpływu Dexavenu na zdolności psychomotoryczne, zatem obsługa maszyn bądź prowadzenie pojazdów mechanicznych nie jest przeciwwskazane.
Środki ostrożności
Niektóre dolegliwości bądź choroby stanowią podstawę do modyfikacji zalecanej dawki lub do całkowitej rezygnacji z leku, a także do prowadzenia badań kontrolnych. W celu ustalenia tego faktu należy skonsultować się z lekarzem.
Podczas kuracji lekami steroidowymi (w tym Dexavenem) nie należy stosować szczepień ochronnych, ponieważ mogą się okazać nieskuteczne. Należy również pamiętać, że wszelkie sterydy obniżają odporność organizmu, a co za tym idzie – mogą upośledzać wytwarzanie przeciwciał.
Długotrwałe stosowanie Dexavenu może powodować zahamowanie naturalnego wytwarzania hormonów sterydowych przez korę nadnerczy, dlatego należy pamiętać o monitorowaniu narządu. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku długotrwałego narażenia na stres, planowanych zabiegów chirurgicznych, przebytych urazów, a także wcześniejszego stosowania leków steroidowych. Lekarz wówczas oceni stopień niewydolności kory nadnerczy i może zalecić dodatkowo inne lekarstwa.
Nie należy gwałtownie przerywać leczenia, ponieważ może to skutkować objawami niepożądanymi. Należy natomiast stopniowo zmniejszać dawkę leku, aż do całkowitego odstawienia go. Dexaven (oraz wszelkie inne leki steroidowe) mogą zaostrzać przebieg innych chorób. Należy bezwzględnie zgłosić lekarzowi:
- ropnie bądź wszelkie ropne zakażenia
- przebytą gruźlicę
- osteoporozę
- jaskrę
- cukrzycę
- choroby układu pokarmowego, w tym: chorobę wrzodową, zapalenie przełyku czy żołądka, owrzodzenia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroby zapalne jelit
- nadciśnienie tętnicze
- zastoinową niewydolność serca oraz wszelkie inne choroby serca
- przebyty zawał serca
- zaburzenia psychiczne
- zaburzenia czynności wątroby, w tym marskość wątroby
- padaczkę
- niewydolność nerek
- miastenię
- zapalenie trzustki
- zaburzenia krzepnięcia krwi
- możliwość wystąpienia zakrzepicy
- nadczynność lub niedoczynność tarczycy
W przypadku każdej wymienionej wyżej dolegliwości niezbędna jest częsta kontrola kliniczna. Lekarz dobierze odpowiednie badania kontrolne oraz poinstruuje, jak zachować niezbędne środki ostrożności.
Szczególną ostrożność muszą zachować także osoby starsze, w podeszłym wieku. W tej grupie wiekowej występuje bowiem znacznie większe ryzyko pojawienia się skutków ubocznych.
Skutki uboczne
Dexaven może wywołać skutki uboczne, takie jak: nadciśnienie tętnicze, zaburzenia psychiczne (w tym depresję), zahamowanie wzrostu u dzieci i młodzieży. Często można spotkać się z wymiotami, biegunką, bólami brzucha, osłabieniem czy zawrotami głowy. Inne działania niepożądane stosowania leku:
- osteoporoza
- szybki przyrost masy ciała, a w konsekwencji otyłość
- zaburzenia psychiczne, głównie emocjonalne
- nadmierne otłuszczenie twarzy (wystąpienie tzw. twarzy księżycowatej)
- nadciśnienie tętnicze
- znaczne osłabienie siły mięśniowej
- cukrzyca
- nietolerancja glukozy
- purpurowe rozstępy skóry
- małopłytkowość
- ścieńczenie skóry
- zatrzymanie wody w organizmie i zaburzenia elektrolitowe
Dodatkowo lek wpływa na zwiększenie stężenia glukozy we krwi oraz powoduje zwiększenie oporności na insulinę. Poza tym zmniejsza gęstość mineralną kości, może powodować zanik mięśni, a nawet zaburzenia gospodarki lipidowej organizmu. Preparat zawiera siarczyn sodu, który sporadycznie może wywołać skurcz oskrzeli bądź ciężkie reakcje nadwrażliwości.
Ze względu na liczne skutki uboczne, które mogą się pojawić w trakcie leczenia, przed rozpoczęciem kuracji należy rozważyć wszelkie za i przeciw oraz zdecydować, czy możliwe do osiągnięcia korzyści będą przeważać nad możliwymi skutkami ubocznymi.
Dawkowanie
Skuteczną, bezpieczną dawkę leku zawsze dobiera lekarz. Powinna być ona indywidualnie dopasowana do danego pacjenta.
Przeważnie u osób dorosłych stosuje się dawkę od 4 do 16 mg na dobę, a w wyjątkowych sytuacjach 32 mg. Moment podawania dawki powinien być dopasowany do dobowego rytmu wydzielania kortykosteroidów przez organizm.