Czym jest kręgozmyk?
Kręgozmyk, jak sama nazwa wskazuje, dotyczy kręgów budujących kręgosłup. Zmyk kręgu polega na jego przesunięciu się ku przodowi względem kręgu położonego poniżej. Najczesciej kręgozmyk ma miejsce między odcinkiem lędźwiowym a krzyżowym kręgosłupa definiowanym jako L5-S1. Klasyfikacja kręgozmyku jest szczegółowa i stosuje się ją celem określenia zaawansowania schorzenia. Klasyfikacja Meyerdinga klasyfikuje kręgozmyk: 1.,2.,3.,4. stopnia oraz kręgozmyk całkowity. Kręgozmyk pierwszego stopnia to przesunięcie o 25 %, kręgozmyk 2 to przesunięcie od 25 do 50%, 3 do 75% a 4 powyżej 75 %. Kręgozmyk całkowity dotyczy całkowitego przesunięcia się kręgów względem siebie.
Klasyfikacja kręgozmyku
Oprócz podstawowej klasyfikacji kręgozmyków opisanej powyżej stosuje się klasyfikacje bardziej skomplikowana i szczegółową. Klasyfikacja wg Meyerdinga stanowi bazę do szybkiej i wstępnej diagnozy i lokalizacji kręgozmyku. Klasyfikacja podana poniżej to klasyfikacja opisująca rodzaj i wskazująca przyczynę kręgozmyku. Kręgozmyki najczęściej spotykane to:
- Kręgozmyk urazowy i patologiczny – występuje jak nazwa wskazuje w wyniku wypadku lub niefortunnego wydarzenia, którego efektem jest uszkodzenie kręgów i ich przemieszczenie;
- Kręgozmyk dysplastyczny, którego podłoża należy szukać w genomie, ponieważ jest to kręgozmyk wrodzony dotyczący niedorozwoju łuków i stawów kręgu. Taki kręgozmyk występuje u 25% przypadków choroby i najczęściej cierpią na niego dzieci i młodzież.
- Kręgozmyk zwyrodnieniowy, a inaczej rzekomy, który obejmuje 20% przypadków chorych. Taki rodzaj kręgozmyku dotyczy głównie osób starszych, gdyż jego główną przyczyną są zużycie stawów i zmiany zwyrodnieniowe krążków międzykręgowych i segmentów ruchowych.
- Kręgozmyk ismiczny czyli węzinowy, na który cierpi połowa chorych na kręgozmyk. Taki kręgozmyk powstaje jako efekt przerwania więziny z jednoczesnym przemieszczeniem kręgu. Taki rodzaj kręgozmyku dotyka ludzi między 30. a 40. rokiem życia.
Objawy kręgozmyku
Kręgozmyk można zidentyfikować po towarzyszących mu objawach, do których zaliczamy:
- Niedowłady oraz zaniki mięśniowe,
- Zaburzenia czucia,
- Spadek siły mięśniowej,
- Ból pojawiający się podczas wysiłku i znikający po jego zaprzestaniu,
- Bóle w obrębie kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym promieniujący do kończyny dolnej.
Zatem najbardziej charakterystycznym objawem kręgozmyku jest ból typowy dla uszkodzenia wszelkich struktur kostnych. Ważne jest miejsce występowania bólu, ponieważ kręgozmyk identyfikujemy z bólem w okolicy kręgosłupa, pośladków a czasem nawet tylnej części ud. Jeśli krąg naciska na nerwy, ból odczuwalny może być również w kończynach dolnych, gdzie promieniuje. Dodatkowym objawem, ciężkim do odwrócenia może być deformacja tułowia na przejściu odcinka lędźwiowego w krzyżowy. Taki stan prowadzi do zwisania pośladków, a chód chorego zaczyna zyskiwać patologiczne cechy, ponieważ chory chodzi na lekko ugiętych nogach a jego stopy skierowane są na zewnątrz. Takie patologie wpływają na znaczne pogorszenie mobilności pacjenta, wywołują zaburzenia czucia w obrębie kończyn dolnych.
Leczenie kręgozmyku
Leczenie kręgozmyku rozpoczyna się od diagnostyki, której dokonuje się za pomocą technik obrazowania medycznego i cyfrowego przetwarzania sygnałów. Należą do nich między innymi: RTG czyli zdjęcie rentgenowskie, TK czyli tomografia komputerowa a także MRI czyli rezonans magnetyczny.
Leczenie kręgozmyku sprowadza się do kilku metod, których wykorzystanie determinowane jest przez stopień zaawansowania kręgozmyku. Są to między innymi:
- Terapia manualna polegająca na ćwiczeniach rozluźniających a jednocześnie wzmacniających mięśnie a także na zwiększaniu ruchomości stawów,
- Leczenie operacyjne stosowane przy najcięższych przypadkach kręgozmyku,
- Masaż leczniczy stosowany u osób w średnim kręgozmykiem i niecierpiącym na różnego rodzaju przepukliny w obrębie kręgosłupa,
- Kinezjoterapia polegająca na działaniach osłabiających odczucia bólowe,
- Fizykoterapia mająca na celu również działanie przeciwbólowe ale tez przeciwzapalne.
Czasem kręgozmyk nie wykazuje żadnych objawów, wówczas kręgozmyk obserwuje się i prowadzi okresowo wykonywane obrazowanie sytuacji zachodzącej między kręgami. Leczenie objawowe stosuje się przy zaistnieniu jednoznacznych objawów bólowych kojarzonych z tym schorzeniem. Leczenie ostrych bólów w obrębie kręgosłupa wymaga podawania leków przeciwbólowych oraz rozluźniających mięśnie. Takie leczenie stosuje się w kręgozmyku o niedużym stopniu zaangażowania. Ponadto pacjent powinien wówczas oszczędzać siły i odpoczywać, aby nie narażać kręgosłupa na większe uszkodzenia i urazy. Czasem leczenie zachowawcze może nie przynosić efektu, a ból przybrać charakter przewlekły. To znak, że kręgozmyk zaczął ingerować w układ nerwowy i prawdopodobnie pojawiły się uciski na nerwy. Ból ogranicza wówczas podstawową aktywność fizyczną. W takim przypadku wykonuje się wyżej wymienione zabiegi a nawet bierze pod uwagę leczenie operacyjne. To, jaki zabieg wykonuje się na kręgosłup zależy od wieku pacjenta i stopnia zaawansowania kręgozmyku.