Liszajec – przyczyny, objawy, leczenie

Liszajec to jedna z wyjątkowo uciążliwych i stosunkowo często występujących chorób skóry wywoływana przez:

• bakterie paciorkowca,
• bakterie gronkowca,
• infekcje mieszane paciorkowca i gronkowca.

Paciorkowce to drobnoustroje, które odpowiedzialne są za wiele schorzeń – począwszy od anginy, na zapaleniu opon mózgowych kończąc.
Ludzie najczęściej przez wiele lat są bezobjawowymi nosicielami tej bakterii, problemy zaczynają pojawiać się wtedy, gdy nagle spadnie odporność organizmu nosiciela. Podobnie sprawy wyglądają w przypadku bakterii gronkowca, które sieją spustoszenie w ciele chorego w momencie, w którym jego układ immunologiczny zostanie  poważnie osłabiony. Zarówno paciorkowcem jak i gronkowcem stosunkowo łatwo się zarazić – wystarczy kontakt z chorym
i droga kropelkowa. Liszajec to choroba zakaźna, która szybko rozprzestrzenia się w grupach, ułatwiają to urazy, zadrapania lub ukąszenia owadów,
a zakażeniu sprzyja wilgotne i ciepłe środowisko.

Objawy i rodzaje liszajca

Objawy, które powoduje liszajec są charakterystyczne i trudno pomylić je z symptomami innego schorzenia, należą do  nich przede wszystkim:

• zasiedlenie przez bakterie miejsc skupionych w okolicy twarzy, nosa, oczu , szyi,
• pojawienie się na skórze zmian w postaci wysypki, przypominającej niewielkie pęcherze,
• zebranie wydzieliny ropnej w pęcherzach,
• pękniecie pęcherzy oraz zaschnięcie wydzieliny ropnej i stworzenie strupa w kolorze żółtym.

Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje liszajca:

• liszajec pęcherzykowy – to najczęstszy spośród rodzajów zakażeń skóry – objawia się pęcherzykami, które w większości przypadków nie powodują świądu skóry,
• liszajec gronkowcowy mieszków włosowych – powoduje powstanie stanu zapalnego w mieszkach włosowych i obejmuje zazwyczaj większe obszary ciała,
• niesztowice zwaną ektymą – zakaźne krostowe zapalenie skóry, atakujące najczęściej okolice pośladków i kończyn dolnych – objawia się powstawaniem owrzodzeń z uniesionym brzegiem, pokrywających się żółto szarym strupem –  w jej przebiegu dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych, zwłaszcza tych położonych w pobliżu wykwitów oraz wzrostu temperatury ciała chorego.

Predyspozycje

Liszajec najczęściej dotyka:

• osoby z osłabionym układem immunologicznym, w tym chorych na choroby przewlekłe oraz nowotworowe – często pojawia się w przebiegu białaczki oraz raka jelita grubego i żołądka,
• osoby często przebywające w skupiskach – dzieci w przedszkolach i żłobkach – najczęściej w wieku od 2 do 6 lat,
• sportowców uprawiających dyscypliny wymagające kontaktu z drugą osoba, takie jak zapasy, judo, boks,
• chorych na świerzb, wszawicę, ospę lub atopowe zapalenie skóry – w charakterze powikłania,
• osób starszych,
• chorujących na zaburzenia metaboliczne takie jak cukrzyca, choroby nerek,
• zmagających się z problemami z zakresu endokrynologii – choroby tarczycy,
• osób, które nie przestrzegają zasad higieny osobistej.

Diagnoza liszajca

Postawienie rozpoznania w przypadku liszajca nie powinno być trudne. Lekarz dermatolog zazwyczaj robi to po przyjrzeniu się charakterystycznym żółtym strupom. Ponadto przeprowadza wywiad z pacjentem oraz w niektórych przypadkach zleca wykonanie badań laboratoryjnych, których wyniki jednoznacznie wskazują na obecność na skórze chorego bakterii gronkowca lub paciorkowca. Dobranie odpowiednich leków może wymagać sporządzenia antybiotykogramu, dzięki któremu leczenie przebiegnie sprawniej i szybciej.

Maści i żele przeciwzapalne i antybakteryjne
Kliknij i sprawdź ceny!

Leczenie i profilaktyka

W przypadku rozpoznania liszajca, lekarz zleca przyjmowanie antybiotyków w postaci maści bądź tabletek. Najczęściej przyjmuje się przez okres około 10 dni:

• bacytracynę,
• neomycynę,
• mupirocynę,
• chloramfenikol,
• klindamycynę,
• tetracyklinę,
• kwas fusydowy.

Wszystkie te leki występują w postaci maści, kremów, aerozoli lub żeli, którymi smaruje się chorobowo zmienione miejsca. Antybiotyki należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza tak, by zakończyć kurację i nie doprowadzić do uodpornienia się szczepów bakterii. Ponadto zaleca się nawilżanie oraz natłuszczanie skóry oraz odpowiednie przemywanie pęcherzy wodą z mydłem lub odpowiednio rozcieńczonym roztworem nadmanganianu potasu.
Na pęcherze można założyć bandaż, ale lepsze wyniki w gojeniu zmian skórnych, daje zachowanie dostępu wykwitów do powietrza. Wszystkie środki higieniczne wykorzystywane do opatrywania pęcherzy należy od razu wyrzucać.
Zakażeniu liszajcem można zapobiegać stosując się do kilku zasad:

• należy pamiętać, by nie korzystać ze wspólnych ręczników oraz innych osobistych przedmiotów – dotyczy to szczególnie dzieci, przebywających na co dzień w żłobkach i przedszkolach,
• nie doprowadzać do nadkażeń miejsc ukąszonych przez owady,
• zachować szczególną ostrożność oraz higienę w stanach obniżonej odporności,
• racjonalnie się odżywiać i prowadzić higieniczny tryb życia, by nie dopuścić do osłabienia organizmu,
• unikać kontaktu z osobami chorującymi na liszajec zakaźny, jeśli jest to osoba, z którą zamieszkujemy – należy przez cały okres choroby dbać o to, by choroba nie przeniosła się przez zainfekowane zabawki, pościel, ubrania, gąbkę do mycia ciała,
• regularnie stosować kąpiele lub prysznic, by nie dopuścić do rozwoju zakażenia na powierzchni skóry,
• po zauważeniu pierwszych objawów choroby skórnej zawsze należy skontaktować się z lekarzem, który zaleci odpowiednie działania – nie należy podejmować leczenia na własną rękę – może to zaostrzyć przebieg zakażenia.