Spironol jest lekiem przeznaczonym do zażywanie w przypadkach urologicznych i kardiologicznych. Jego oddziaływanie skupia się na układzie sercowo-naczyniowym. Zakupić go można jedynie na podstawie recepty. Jego produkcją zajmuje się firma Gedeon Richter. Zażywanie go oddziałuje na organizm moczopędnie, ale przy tym oszczędzany jest potas.
Dostępność
Substancja sprzedawana jest w aptekach w dwóch wersjach opakowań:
- tabletki o dawce 25mg, 100 tabletek w opakowaniu, pełna cena – 23,75zł;
- tabletki o dawce 25mg, 20 tabletek w opakowaniu, pełna cena – 6,67zł;
(w obydwu przypadkach cena może podlegać refundacji – odpowiednio 11,37zł i 4,19zł.)
- tabletki o dawce 100mg, 20 tabletek w opakowaniu.
Zawartość i działanie
Podstawowa czynna substancja leku to spironolakton. Od tego też wzięła się nazwa preparatu. Lek powoduje działanie moczopędne, ale potas nie jest tym samym tak bardzo wydalany. Należy on do preparatów z grupy antagonistów aldosteronu. Sam spironolakton działa w taki sposób, że aldosteron ma blokowane receptory. Przez to wiąże się on, a samo jego oddziaływanie jest przyhamowane.
Aldosteron
Sam aldosteron, o którym mowa to sterydowy hormon kory nadnerczy. Jest odpowiedzialny na regulację środowiska wodno-elektrolitowego w organizmie. Sprawia, ze wchłanianie chloru i jonów sodu, które jest zwrotne i następuje w kanalikach nerkowych zwiększa się. Dodatkowo dochodzi do wstrzymania wody. Sam aldosteron to jeden ze składników układu RAA (renina-angiotensyna-aldosteron) biorącego udział w normalizowaniu ciśnienia tętniczego.
Tak więc spironoloakton zatrzymuje wchłanianie się zwrotne jonów chloru i sodu. W efekcie wydala się go więcej podczas oddawania moczu przy czym pozbywana jest też większa objętość wody, ale za wyjątkiem dużej ilości potasu.
Lek jest metabolizowany aż stanie się czynnymi metabolitami. W większości organizm pozbywa się go wraz z moczem, ale zdarza się także, że jakaś jego część znajduje się w kale.
Dawkowanie
Tabletki spironol zażywane są w sposób doustny. Zalecana dawka to 1 tabletka w czasie posiłku, ran na 24h. Zwiększenie dawki nie powoduje lepszej skuteczności oddziaływania. Może zaś spowodować zagrożenie życia lub zdrowia człowieka. Stosowany doustnie wchłania się dobrze. Jest największe stężenie odnotowuje się po mniej więcej 2,5 godzinie.
Dorośli
- Niewydolność serca (ciężka określana przez klasę III-IV podług NYHA) – przy potasie <5mEq/l i kreatyninie <2,5mg/dl na początku należy przyjmować 25mg leku/24h przy jednoczesnym leczeniu standardowym. Gdy tolerancja jest dobra i są kliniczne wskazania dawka może zostać powiększona do 50mg/24h. Przy nietolerancji zaleca się branie 25mg/48h.
- Wodobrzusze przy złośliwym nowotworze – na początku 100-200mg/24h, przy przypadkach ciężkich dawka może być regularnie zwiększana aż do 400mg/24h. Kolejna dawki według zaleceń lekarza.
- Obrzęk i wodobrzusze przy marskości wątroby – na początku dawka zależy od proporcji stężenia jonów sodu do tych potasu. Zazwyczaj wynosi 100mg lub 200-400mg/24h. Wersja podtrzymująca według zaleceń lekarza.
- Niewydolność serca zastoinowa wraz z występującym obrzękiem – najpierw 100mg/24h w jednej lub podzielonych dawkach. Akceptowalny zakres dawek to 25-200mg/24h. Dawka potrzymująca według zaleceń lekarza.
- Zespół nerczycowy jeśli nie działają glikokortykosteroidy – 100-200mg/24h.
- Pierwotny hiperaldosteronizm – przy przygotowania do zbliżającej się operacji – 100-400mg/24h. W opcji stosowania długotrwałego jako alternatywa do operacji najmniejszą działającą dawkę określa lekarz. Przy diagnostyce dawkę dziali się na czas testów. Przy długo trwającym jest to 400mg/24 przez 21-28 dni. Jeśli ciśnienie tętnicze się obniży, a we krwi zwiększy się stężenie potasu test jest dodatni. Przy krótkim okresie dawka jest taka sama ale okres stosowania to 4 dni. Jeśli we krwi stężenie potasu zwiększy się, a po odstawieniu zmaleje wynik jest dodatni.
Osoby starsze (w podeszłym wieku)
Na początku leczenia zaleca się stosować dawkę jak najmniejszą. Jeśli trzeba, można ją powiększyć, ale krok po kroku stosując się do ustaleń lekarza.
Dzieci i młodzież
Dawka jest ustalana indywidualnie przez lekarza. Na początku stosuje się proporcje 2-3mg na 1kg wagi w kilku dawkach. W przypadku zażywania jej jako preparat podtrzymujący dawka zmniejsza się do 1-1,5mg/1kg wagi. Maksymalnie w ciągu 24 godzin można podać dziecku 200mg spironolu. Substancję można rozkruszyć i zażywać z cieszą jako zawiesinę.
Pozostałe
Jeśli działanie wątroby lub nerek jest zaburzone i to w stopniu ciężkim dawki ustala indywidualnie lekarz.
Wskazania
Spironol zaleca się stosować przy leczeniu niektórych chorób i ich diagnostyce. Zalicza się do nich trwającą krótki czas kurację przed mającą się odbyć operacją i długotrwałą jeśli kuracja jest zachowawcza, a człowiek ma gruczolaka nadnercza. Poza tym przy leczeniu samoistnego tętniczego nadciśnienia, obrzęków na skutek zespołu nerczycowego czy marskości wątroby oraz przy odwadnianiu ludzi ze zbyt małą ilością potasu w organizmie. Zapobiegawcza zażywa się substancję jeśli wystąpić może hipokaliemia (u osób stosujących glikozydy naparstnicy).
Przeciwwskazania
Podstawowym przeciwwskazaniem jest alergia lub nawet niewielka nadwrażliwość na któryś składnik leku. Oprócz tego nie można zażywać preparatu gdy u pacjenta występuje hiperkaliemia lub związane z nią stany, hiponatremia, niewydolność nerek (ostra), bezmocz, nieprawidłowości w działaniu nerek (ciężkie), choroba Addisona oraz przy jednoczesnym dawkowaniu substancji moczopędnych, które mają za zadanie oszczędzać potas, szczególnie eplerenon. W czasie kuracji nie można przyjmować potasu jako suplementu diety.
Prowadzenie pojazdów
Stosując spironol pacjent może odczuwać zawroty głowy lub być senny. Może to wpływać na jego zdolność do odbywania czynności związanych z pojazdami, urządzeniami i maszynami. Zaleca się wpierw określić reakcję organizmu na lek i adekwatnie do niej podjąć dalsze działania w tej sprawie.
Ciąża i laktacja
Spironol kategorycznie nie może być zażywany w okresie ciąży. Powodem jest przenikanie jego substancji czynnej wraz z metabolitami przez łożysko. W czasie karmienia piersią stosowanie preparatu jest tak samo zabronione!
Działania niepożądane
Podstawowym skutkiem ubocznym w zażywaniu leku spironol jest większe stężenie potasu i/lub mocznika we krwi oraz mniejsze stężenie sodu we krwi. Nieco rzadziej dochodzi u pacjenta do nieprawidłowych czynności żołądkowo-jelitowych. Odczuwa on nudności kończące się czasem wymiotami oraz biegunkę. Do tego mogą pojawiać się bóle głowy i senność, a także nieprawidłowe działanie wątroby oraz krew może mieć zmiany obrazu.
Skutki uboczne długotrwałego stosowania dzielą się podług płci. W przypadku mężczyzn może wystąpić obniżenie potencji i ginekomastia, a u kobiet nieregularna i nieprawidłowa menstruacja, grubszy głos, nadmierne owłosienie.
Inne działania niepożądane nie powinny wystąpić, ale jeśli podczas stosowania spironolu pacjent zaobserwuje, że dzieje się z nim coś nie tak musi natychmiast poinformować o tym swojego lekarza.