BMI, czyli Body Mass Index, to wskaźnik, którego celem jest ukazanie stopnia odżywienia organizmu ludzkiego. Jego wartość, wyliczamy za pomocą prostego równania, wykorzystującego masę ciała oraz wzrost danego człowieka. Wbrew wielokrotnie powtarzanym plotkom wskaźnik BMI nie pozwala nam oszacować zawartości tłuszczu w organizmie. Pomaga on za to dosyć skutecznie stwierdzić, czy nie grozi nam otyłość, nadwaga lub niedowaga.
BMI, czyli indeks masy ciała, został opracowany prawie 200 lat temu. Dokonał tego pewien belgijski statystyk – Adolf Quetelet. BMI do powszechnego użytku wszedł jednak dopiero w latach 70-tych XX wieku. W naszych czasach jest on bardzo popularną metodą określania stopnia odżywienia ciała ludzkiego. Z tego samego kalkulatora mogą korzystać zarówno kobiety, jak i mężczyźni.
Inaczej sprawa prezentuje się w przypadku dzieci oraz młodych nastolatków. Tutaj obliczenie wskaźnika BMI nijak ma się do rzeczywistości, niemniej jednak istnieją sposoby na poprawne zinterpretowanie wyniku. Zostaną one omówione w dalszej części niniejszego artykułu.
Jak obliczyć BMI?
Każdy może sam określić swój wskaźnik – jest to bardzo łatwe. BMI oblicza się na podstawie trzech prostych informacji. Potrzeba Ci jedynie danych o wadze, wzroście oraz płci:
- Aby otrzymać właściwy wynik podziel masę ciała podaną w kilogramach przez kwadrat wzrostu podanego w centymetrach.
W swojej pierwotnej postaci wzór na BMI nie miał zastosowania u dzieci i młodzieży, niemniej jednak został zmodyfikowany oraz naniesiony na siatki centylowe osobno dla dziewcząt i chłopców, co pozwala na wykorzystywanie BMI również w pomiarach dzieci. Z kolei w przypadku zarówno mężczyzn jak i kobiet powyższe działanie jest uniwersalne. Rzecz jasna kobiety z przyczyn biologicznych mają w swoim organizmie więcej tłuszczu niż mężczyźni, nie ma to jednak większego wpływu na interpretację wyników.
Tak czy inaczej dla większości populacji BMI jest prostym i efektywnym narzędziem, dzięki któremu można się dowiedzieć, czy nasza masa ciała znajduje się w granicach normy i czy może mieć potencjalne negatywne skutki na nasze zdrowie.
Interpretacja wyników BMI
Po wykonaniu działań zaleconych powyżej powinieneś otrzymać liczbę, która powinna mieścić się w przybliżonym zakresie od 10 do 50. Jak zinterpretować otrzymany wynik? Poniżej przedstawiamy legendę, na podstawie której będziesz w stanie zrozumieć swój wskaźnik BMI.
- BMI < 15 – niedożywienie trzeciego stopnia (wygłodzenie)
- BMI 15,1 – 17,4 – niedożywienie drugiego stopnia (wychudzenie)
- BMI 17,5 – 18,5 – niedożywienie pierwszego stopnia (niedowaga)
- BMI 18,5 – 24,9 – wartość prawidłowa
- BMI 25,0 – 29,9 – nadwaga
- BMI 30,0 – 34,9 – otyłość I stopnia
- BMI 35,0 – 39,9 – otyłość II stopnia
- BMI > 40,0 – otyłość III stopnia (otyłość olbrzymia)
Na dobrą sprawę pierwsze oraz ostatnie trzy punkty powyższej legendy oznaczają wyjątkowo niepożądane stany. Jeżeli dotyka Cię któryś z nich, powinieneś podjąć stanowcze działania mające na celu poprawę swojej formy fizycznej.
Jak obliczyć BMI dziecka?
Wskaźnik BMI dziecka interpretowany na podstawie powyższej legendy nie da wymiernych rezultatów. W tej sytuacji należy więc działać intuicyjnie. Jeśli zauważasz, że waga Twojego dziecka jest nieodpowiednia w stosunku do wzrostu lub wieku, udaj się do lekarza rodzinnego i poznaj jego opinię.
Jeśli jednak bardzo zależy Ci na określeniu BMI swojej pociechy, jest to jak najbardziej możliwe. Aby to uczynić, skorzystaj ze wzoru podanego na początku niniejszego artykułu (tego samego, który stosowany jest w przypadku dorosłych). Następnie, otrzymany wynik należy porównać z wynikami rówieśników Twojego dziecka. Dostęp do takich statystyk najprawdopodobniej ma Twój lekarz rodzinny. Niniejszy sposób na obliczenie BMI dziecka jest skuteczny, niemniej jednak nie do końca wiarogodny. Dzieci rozwijają się w przeróżnym tempie, w związku z czym nie da się przypisać konkretnej wartości BMI do konkretnego przedziału wiekowego.
Ponadto wskaźnik BMI w przypadku dzieci musi być interpretowany zupełnie inaczej w zależności od płci, z którą mamy do czynienia. Na przykład badania w Wielkiej Brytanii pokazują, iż dziewczynki w wieku 12-16 lat mają o wiele wyższy wskaźnik BMI dzieci niż chłopcy z tego samego przedziału wiekowego.
Wskaźnik BMI – zalety
Ogromną zaletą, która charakteryzuje wskaźnik BMI, jest fakt, iż każdy z nas może stosunkowo łatwo go obliczyć. Ponadto dzięki porównaniu swoich wyników do ogólnej statystyki, zyskujemy świadomość chorób, na jakie jesteśmy narażeni. Badania dowodzą, iż wskaźnik BMI powyżej 25 cechuje osoby, które bardzo łatwo zapadają cukrzycę typu drugiego oraz miażdżycę.
Nadwadze oraz otyłości towarzyszy wiele niebezpiecznych chorób, które codziennie pozbawiają życia miliony osób na całym świecie. Jeśli więc Twój wskaźnik BMI zaczyna przekraczać zalecane normy, podejmij zdecydowane i przemyślane kroki w kierunku zmiany stylu życia oraz sposobu odżywiania się.
Wskaźnik BMI – wady
Mimo swojej uniwersalności wskaźnik BMI nie jest w pełni miarodajnym sposobem na określenie, czy posiada się właściwą wagę. Czasami zdarza się, że osoby puszyste otrzymują zaskakująco pozytywne wyniki. Jednym z potencjalnych powodów tego stanu rzeczy jest tak zwana „otyłość ukryta”. Najczęściej diagnozuje się ją wśród ludzi mało aktywnych fizycznie. W takiej sytuacji aby ustalić prawdziwy stan rzeczy należy zbadać zawartość tłuszczu w organizmie oraz przeanalizować zawartość krwi.
Rzecz jasna podwyższony wskaźnik BMI również nie musi oznaczać, że cierpimy na nadwagę. Sportowcy i kulturyści bardzo często charakteryzują się masą mięśniowa na tyle dużą, że zawyża ona wyniki badania BMI. Oczywiście nie oznacza to, że dana osoba ma problem ze swoją wagą lub stanem zdrowia.
Oprócz tego, aby właściwie zinterpretować wskaźnik BMI, należy wziąć pod uwagę czynniki geograficzne i kulturowe. Bardzo łatwo można zobrazować to na przykładzie ludów zamieszkujących surowe strefy klimatyczne naszej planety. Na przykład Innuici żyjący na lodowatej północy są niscy, zwarci i okrągli. Z kolei Masajowie zamieszkujący spieczone lądy Afryki są bardzo wysocy i wyjątkowo szczupli. Cechy tych obydwu ras pozwalają im przetrwać w danym środowisku, mimo że według wskaźnika BMI musielibyśmy uznać je za potencjalnie szkodliwe dla zdrowia.
Na koniec warto wspomnieć także o wadze kości. Stopień mineralizacji i gęstość kości to parametr, który istotnie wpływa na masę ciała. Dla osób o budowie drobno- i grubokościstej prawidłowa masa ciała z pewnością będzie wyższa niż ta proponowana przez średnią statystykę. Ponadto interpretacja wskaźnika BMI nie uwzględnia faktu, iż gęstość kości maleje w miarę starzenia się człowieka.
Podsumowanie
Jeśli masz problemy z utrzymaniem stałej wagi, regularnie kontroluj swój wskaźnik BMI. Z pewnością pomoże Ci to zachowaniu równowagi oraz zmotywuje Cię do dbania o właściwy styl życia. Masa naszego ciała w bezpośredni sposób przekłada się na samopoczucie oraz zdrowie. Nie lekceważ więc sygnałów świadczących o tym, że wpadasz w otyłość lub niedowagę. Jeśli potrzebujesz pomocy w doprowadzeniu masy swojego ciała do właściwej normy, skonsultuj się z odpowiednim lekarzem.