Cukinia to bardzo popularne warzywo. Nic w tym dziwnego, biorąc pod uwagę jak dużo posiada cennych dla zdrowia substancji odżywczych i minerałów. Swoją popularność cukinia zawdzięcza również swojemu smakowi – doskonale komponuje się solo, jak i w postaci dodatku do wielu dań. Dzięki niej można przyrządzić przetwory, zupy, zapiekankę, a także dodać ją do gulaszu czy tradycyjnego leczo.
Cukinia należy do rodziny dyniowatych, a jej ojczyzną jest Meksyk oraz tereny należące do Ameryki Południowej. Obecnie uprawia się ją głównie w krajach śródziemnomorskich, choć jej odpowiedniki (odmiany) są uprawiane w wielu innych krajach, również na terenie Polski. Cukinia wymaga bardzo dobrej gleby i dużych zasobów wody. Jej uprawa nie jest wymagająca, przede wszystkim ze względu na dużą odporność tego warzywa na choroby oraz szkodniki. Cukinię z własnego ogródka warto jest zbierać zanim okaz przekroczy 30 cm – wtedy zawiera stosunkowo najmniej pestek oraz jest najsmaczniejszy.
Zapiekanka z cukinii
Jednym z najbardziej popularnych zastosowań cukinii jest jej wykorzystanie w zapiekance. Istnieje wiele przepisów na przygotowanie tego dania – w zależności od posiadanych składników czy preferencji. Cukinia doskonale komponuje się z mięsem, a także z innymi warzywami. Zapiekanka to idealny pomysł na pożywny obiad bądź kolację dla całej rodziny – zaspokaja głód na bardzo długo i jest przede wszystkim bardzo smaczna. Niewątpliwym walorem zapiekanki z cukinii jest swobodna możliwość miksowania składników. Można do niej wykorzystać ulubione składniki, to co akurat znajduje się w lodówce bądź skorzystać ze znanych i popularnych przepisów dostępnych w internecie.
Zaletą zapiekanek z cukinii jest dodatkowo stosunkowo krótki czas przygotowania oraz niezbyt wysoka cena produktów potrzebnych do jej przygotowania. Zapiekanka idealnie sprawdzi się również jako obiad do pracy bądź na uczelnię – można ją zapakować w pojemnik i zjeść na zimno bądź po uprzednim podgrzaniu w kuchence lub mikrofali.
Przepis na zapiekankę z cukinii z ziemniakiem oraz porem – bez mięsa
Składniki:
- 4-5 małych cukinii (łączna waga około 1kg, w przypadku użycia większych cukinii warto jest przed ich przyrządzeniem pozbyć się pestek),
- 3-4 ziemniaki,
- cebula,
- por,
- 4 ząbki czosnku,
- 200 g żółtego sera,
- 2 jajka,
- bułka tarta,
- olej,
- masło,
- przyprawy – sól, pieprz, gałka muszkatołowa, zioła prowansalskie, bazylia, pieprz ziołowy, świeża natka pietruszki.
Sposób przyrządzenia:
Ziemniaki należy umyć oraz lekko podgotować przez kilkanaście minut, tak aby były dość miękkie. Cukinię oraz wystudzone ziemniaki należy zetrzeć na tarce z dużymi oczkami – posolić i odstawić.
Na patelni rozgrzać masło z olejem – dodać pokrojoną w kostkę cebulę, przeciśnięty przez praskę czosnek oraz pokrojonego w cienkie plasterki pora. Lekko posolić i smażyć przez kilka minut na lekkim ogniu, do momentu zeszklenia się warzyw.
Do dużej miski wrzucić wszystkie składniki – podsmażonego pora, cebulę i czosnek, cukinię, ziemniaki, 3/4 startego uprzednio sera, jajka oraz bułkę tartą. Doprawić do smaku wymienionymi w przepisie przyprawami. Następnie należy przełożyć masę do formy i mocno uklepać.
Piec w piekarniku nagrzanym do temperatury 190 stopni przez około 40 minut. Po tym czasie wyjąć zapiekankę i posypać równomiernie resztką startego sera – zapiec przez kolejne kilka minut do momentu rozpuszczenia się sera.
Zapiekankę najlepiej jest przyrządzić w formie do zapiekanek, naczyniu żaroodopornym bądź blaszce do pieczenia (z wysokimi brzegami). Naczynie można posmarować olejem bądź masłem, co ułatwi wyciągnięcie zapiekanki oraz zapobiegnie przyklejeniu się składników do brzegu bądź wyłożyć je papierem do pieczenia.
Przepis na zapiekankę warzywną z cukinią i mięsem mielonym
Składniki:
- 500g mięsa mielonej (na przykład wieprzowego),
- 2 małe cukinie,
- 2 jajka,
- śmietana,
- 200g sera żółtego,
- papryka czerwona,
- cebula,
- kukurydza konserwowa,
- makaron zwykły lub pełnoziarnisty – rurki albo świderki,
- olej,
- masło,
- przyprawy – sól, pieprz, pieprz ziołowy, zioła prowansalskie, papryka ostra, bazylia, natka pietruszki,
- opcjonalnie szczypiorek.
Sposób przyrządzenia:
Makaron ugotować w lekko osolonej wodzie z dodatkiem oleju – powinien być średnio twardy, ponieważ będzie jeszcze zapiekany. Rozłożyć go równomiernie na dnie przygotowanego wcześniej naczynia (formy do pieczenia bądź naczynia żaroodpornego). Podsmażyć mięso mielone na patelni i doprawić solą oraz pieprzem. Cukinię, paprykę i cebulę pokroić w kostkę i podsmażyć na patelni z dodatkiem przypraw – soli, pieprzu, ziół i papryki ostrej, do momentu zeszklenia się cebuli. Mięso oraz warzywa przełożyć do naczynia, przykrywając nimi makaron. Dorzucić kukurydzę. 3/4 startego sera, śmietanę oraz 2 jajka roztrzepać do momentu dokładnego połączenia – gdy sos będzie nieco za gęsty można dodać trochę wody. Wylać sos do pozostałych składników w formie.
Zapiekankę piec przez około 25 minut w temperaturze 180 stopni. Po tym czasie wyjąć ją i posypać resztką startego sera oraz opcjonalnie pokrojonym drobno szczypiorkiem – zapiekać jeszcze przez kilka minut do momentu rozpuszczenia się sera.
Walory odżywcze cukinii oraz właściwości zdrowotne
Cukinia zawiera bardzo dużo cennych dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu wartości odżywczych oraz witamin. Jest bardzo dobrym źródłem przede wszystkim witaminy A, a także witamin z grupy B oraz witaminy C. Dodatkowo cukinia zawiera także fosfor, wapń, żelazo, sód oraz potas, a także jod.
Cukinię powinny spożywać osoby na diecie odchudzającej – zawiera stosunkowo mało kalorii oraz jest lekkostrawna. Dodatkowo zawarty w niej potas pomaga usuwać wodę z organizmu i zapobiega jej zatrzymywaniu się w tkankach. Cukinia idealnie sprawdza się nie tylko w postaci dodatku do gotowanych potraw – młodą cukinię można jeść na surowo, łącznie ze skórą. Stanowi więc idealną alternatywę dla niezdrowych przekąsek – można ją podawać z domowym dipem bądź sosem, zamiast chipsów czy smażonych frytek. Cukinia dobrze wpływa na układ pokarmowy. Reguluje procesy trawienia i usuwania z organizmu zbędnych produktów przemiany materii. Dodatkowo działa również alkalizująco, co zapobiega zakwaszaniu się organizmu.
Cukinia jest jednym z warzyw, które są zaleca w diecie przeciwnowotworowej. Liczne badania dowodzą, że skutecznie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka narządów przewodu pokarmowego. Zawarte w niej składniki chronią również siatkówkę oka i działają korzystnie na wzrok. Zapobiegają także zwyrodnieniu plamki żółtej.
Warzywo jakim jest cukinia ze względu na swój niski indeks glikemiczny jest wskazana również dla diabetyków. Po jej spożyciu nie ma gwałtownego wzrostu poziomu glukozy we krwi – może więc być spożywana jako posiłek bądź wartościowa przekąska wśród chorych na cukrzycę.
Oprócz walorów odżywczych samej cukinii, warto jest także docenić jej pestki. Zawierają one cenną substancją, jaką jest kukurbitacyna. Jest ona związkiem, który pomaga walczyć z pasożytami wewnętrznymi i robakami.