Charakterystyka żeń szenia
Inne nazwy żeń szenia to wszechlek lub ginseng. Jest to bylina należąca do rodziny araliowatych. Pierwotnym miejscem dzikiego występowania są północne regiony Półwyspu Koreańskiego, północno-wschodnie Chiny oraz Rosja od strony wschodniej. Wraz z upływem lat tereny występowania rośliny stopniowo się zawężały. Obecnie na świecie występują jedynie 3 siedliska rośliny – w Rosji oraz w Chinach.
Od 1975 roku (w Rosji) żeń szeń został wpisany do czerwonej księgi jako gatunek zagrożony wyginięciem. Najbardziej znane rodzaje żeń szenia to: czerwony i biały. Biały posiada więcej właściwości. Żeń szeń jest dostępny na rynku w postaci różnego rodzaju preparatów.
Wymagania uprawne i zbiory
Roślina ma duże wymagania, dlatego jej uprawa należy do trudnych. Gleba musi być bardzo żyzna, przepuszczalna i próchnicza, o lekko kwasowym odczynie. Nie toleruje bezpośredniego nasłoneczniania, dlatego należy sztucznie zacieniać pola uprawne. Żeń szeń może przetrzymać niskie temperatury, jednak źle znosi zimę z okresami ociepleń i opadów.
Korzenie uzyskuje się w okresie jesiennym, kiedy ich długość osiągnie średnio 15 cm, a średnica około 2 cm. Dawniej zebrane korzenie suszono w tradycyjny sposób, obecnie w tym celu wykorzystuje się parę wodną o określonej, wysokiej temperaturze, a dopiero następnie suszy.
Skład
W korzeniu żeń szenia znajdują się liczne substancje odżywcze. Najważniejszymi z nich są ginsenozydy, wpływają bowiem niezwykle korzystnie na krew. Do innych ważnych składników rośliny zalicza się: witaminy A, C i witaminy grupy B, a także wapń, miedź, cynk, potas, fosfor, magnez i żelazo.
Zastosowanie w celach kosmetycznych
Wyciągi żeń szenia stosowane są do produkcji m.in. preparatów odmładzających. Stymulują one skórę do odnowy naskórka oraz regulują gospodarkę wodno-tłuszczową. Zeń szeń usprawnia przepływ limfy i krwi, przez co pomaga w eliminacji cellulitu. Dodatkowo poprawia ukrwienie skóry, zapobiega łysieniu i wypadaniu włosów oraz chroni przed szkodliwym działaniem promieni UV.
Stężenie ekstraktu w kosmetykach nie powinno jednak przekraczać 5%. Na rynku dostępne są liczne preparaty na bazie żeń szenia, których celem jest właśnie wzmacnianie włosów i paznokci oraz poprawa wyglądu skóry.
Właściwości zdrowotne żeń szenia
Ginsenozydy zwiększają zdolność hemoglobiny do wiązania tlenu, dzięki czemu narządy są lepiej zaopatrywane w krew bogatą w tlen. Związki te wpływają również korzystnie na układ immunologiczny – chroni przed infekcjami i poprawia odporność. Jest zalecany do spożywania po operacjach chirurgicznych czy przeziębieniach, ponieważ organizm jest wówczas szczególnie osłabiony. Inne właściwości:
- uspokaja i relaksuje, poprzez stymulację receptorów mózgowych
- zwiększenie koncentracji i poprawa pamięci
- ochrona komórek beta trzustki, które odpowiedzialne są za wytwarzanie insuliny
- obniżanie poziomu glukozy we krwi
- profilaktyka miażdżycy
- obniżanie stężenia szkodliwego dla zdrowia cholesterolu LDL
- podwyższanie stężenia korzystnego dla zdrowia cholesterolu HDL
- działanie przeciwnowotworowe
- ochrona komórek wątrobowych i wspomaganie regeneracji narządu
- wpływ na przyrost estrogenów w kościach, a przez to ochrona przed osteoporozą
- niwelowanie stresu, redukcja zmęczenia
- zmniejszanie objawów menopauzy
- zwiększanie libido zarówno u mężczyzn jak i u kobiet
- rozkurczanie naczyń krwionośnych
- zmniejsza występowanie bólów mięśniowych i zakwasów po wysiłku fizycznym
Liczne badania wykazały wpływ substancji obecnych w korzeniu żeń szenia na hamowanie komórek nowotworowych raka jelita grubego. Obecnie prowadzi się dalsze badania udowadniające podobny wpływ w nowotworach szpiku kostnego.
Wiele preparatów przeznaczonych jest dla osób poddających się częstemu wysiłkowi umysłowemu. Po tego typu produkty niezwykle często sięgają uczniowie oraz studenci, ponieważ wzmacniają koncentrację oraz pomagają skupić się na jednej, konkretnej rzeczy, którą w tym przypadku jest nauka. Przyswajane treści zapamiętywane są łatwo i na dłuższy okres czasu.
Podsumowując powyższy opis można stwierdzić, że żeń szeń jest wszechstronnym środkiem przeznaczonym do leczenia i profilaktyki wielu różnych chorób. Posiada wielokierunkowe działanie.
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Korzeń żeń szenia jest niezwykle zdrowy, jednak istnieje wiele przeciwwskazań do jego spożywania. Głównym jest ciąża oraz okres karmienia piersią. Również podczas spożywania zbyt dużej ilości kawy należy zrezygnować z tej rośliny. Do innych przeciwwskazań należą:
- stany zapalne
- gorączka
- hipoglikemia
- nadciśnienie tętnicze
- choroby serca
- stosowanie leków przeciwzakrzepowych
- kłopoty z zasypianiem
- choroby nowotworowe
- hemofilia
- astma
- stosowanie glikokortykosteroidów
Stosowanie żeń szenia w zbyt dużej ilości może skutkować wystąpieniem szeregu niekorzystnych objawów. Należą do nich: senność, bóle głowy, biegunka, wykwity skórne, tkliwość piersi u kobiet oraz nadciśnienie. Skutki uboczne związane są z kumulacją w tkankach substancji czynnych. Nie należy łączyć go z innymi ziołami stymulującymi organizm. Przyjmując go, należy ograniczyć spożycie kofeiny.
Preparaty z żeń szeniem
W aptece można natknąć się na dwa rodzaje preparatów: proste i złożone. Preparaty proste posiadają w składzie wyłącznie wyciąg z korzenia, natomiast te złożone wzbogacone są dodatkowo o minerały czy witaminy.
Każda kapsułka preparatu musi zawierać określoną, bezpieczną ilość ginsenozydów, przy czym ich maksymalna dawka wynosi 30 mg na dobę.
Żeń szeń
Kliknij i sprawdź ceny!
Dawkowanie
Należy spożywać 1-2 g suszonego korzenia dziennie, lub od 200 do 600 mg ekstraktu. Nie należy spożywać dłużej niż 2 miesiące, a po upływie tego czasu należy zastosować 4 tygodnie przerwy. Aby dokładnie i precyzyjnie sprawdzić przyjmowane dawki, należy zwrócić uwagę na zawartość ginsenozydów w jednej kapsułce i nie przekraczać maksymalnej, zalecanej, dziennej dawki.
Nie należy stosować produktu wieczorem, ponieważ może powodować bezsenność.
Pozostałe informacje i ciekawostki
Na rynku dostępne są liczne preparaty zawierające w składzie korzeń żeń szenia. Należy podejść sceptycznie do wyboru konkretnego środka, ponieważ ze względu na nieliczne występowanie rośliny, żeń szeń jest często podrabiany. Zamiast niego wykorzystuje się inne, tańsze zioła czy rośliny. Ciekawostką jest, że:
- Pierwsze wzmianki o żeń szeniu pochodzą od legendarnego władcy Chin, który wspomniał o nim już w I wieku p.n.e.
- W Europie roślina pojawiła się w 1610 roku, przywieziona z Japonii przez holenderskich kupców
- Władca Ludwik XIV stosował go w celu leczenia impotencji
- W XIX wieku cena suchego korzenia przekraczała aż 18-krotnie wartość zioła